Co potrafi niemowlę? Czy przede wszystkim śpi, je, leży lub płacze? Choć pierwsze półrocze życia nazywane jest “fazą bierności”, to tylko pozory! Najintensywniejszy rozwój w życiu człowieka poza życiem płodowym przypada właśnie w pierwszych 12 miesiącach. Może i maluch nie chodzi, ba, na początku nawet nie utrzymuje własnej głowy, nie mówi, ale zmienia się to błyskawicznie. Krok 1 – pierwsze pół roku życia maluszka – przyjrzyjmy się bliżej temu, co się wtedy dzieje.
Rozwój psychoruchowy
Pierwszy miesiąc to faza noworodka. Zaraz po urodzeniu zarówno dziecko, jak i rodzice adaptują się do nowych doświadczeń i bodźców. Maluch uczy się zupełnie na nowo oddychać, regulować swoją temperaturę, jeść i wydalać. Efektywnie (i niekiedy bardzo efektownie) daje znać, że czegoś potrzebuje. Płacz to świetna forma komunikacji, ale już po zaledwie kilku tygodniach życia pojawi się pierwszy uśmiech!
Przez pierwsze 6 miesięcy dziecko rozwija się niezwykle dynamicznie we wszystkich obszarach. Porównując malucha tuż po urodzeniu i po ukończeniu pierwszego półrocza widać ogrom zmian. W przypadku niemowląt mówimy o rozwoju psychoruchowym, ponieważ dojrzałość układu nerwowego przejawia się w bardzo widoczny sposób właśnie w ruchach dziecka. Jest to także czas dużej fizycznej bliskości.
Rozwój w pierwszym półroczu
- Mobilność jest jeszcze ograniczona, więc dziecko samodzielnie nie eksploruje otoczenia.
- Niemowlęta stopniowo zaczynają panować nad ciałem. Dzieje się to:
– “od góry” (to tzw. cefalokaudalny kierunek rozwoju), najpierw panując nad ruchami oczu, głowy, kolejno tułowia (i rąk) i nóg (czego spektakularną kulminacją będą pierwsze kroki). Około 3 miesiąca życia dziecko jest już w stanie sztywno utrzymać głowę i przewrócić się z pleców na bok.
– “na boki” (proksymodystalny kierunek rozwoju) – najpierw rozwijają się mięśnie najbliżej kręgosłupa, kolejno ramion, przedramion i dłoni. Około 4-5 miesiąca maluch, sięgając w kierunku interesującego go przedmiotu, uruchamia staw barkowy, co powoduje ruch wahadłowy ręki. W kolejnym miesiącu zaangażowany jest już staw łokciowy. - Około 3-4 miesiąca niemowlę obraca się na bok i brzuch, a w 5-6 z brzucha na plecy.
- Intensywnie rozwija się zmysł wzroku. Do drugiego miesiąca dziecko wyraźniej widzi peryferycznie (czyli widzi wyraźniej mamę, gdy jest przy jej piersi, niż gdy ta jest naprzeciw jego twarzy), dostrzega kontrastowe kolory i ruch. Po 3 miesiącu potrafi już śledzić obiekt, gdy ten się porusza. Po 5 miesiącu zaczyna rozwijać się widzenie przestrzenne. Dziecko już świadomie trzyma grzechotkę i zaczyna łapać różne przedmioty.
- Maluch powoli zaczyna rozpoznawać twarze znanych osób, nie tylko mamy. Około 3 miesiąca zaczyna reagować radością na przyjazne zachowanie, śledzi, a nawet naśladuje wyrazy twarzy. Uśmiecha się spontanicznie, a chwilę później potrafi śmiać na głos. Około 5 miesiąca zaczyna uśmiechać się w reakcji na swoje odbicie w lustrze.
- Czy wiesz, że niemowlęta chętniej i dłużej patrzą na twarz osoby uśmiechniętej i mówiącej?
- Niemowlę porozumiewa się przez zachowanie – wyrażając się płaczem lub śmiechem.
- Około 1-5 miesiąca życia pojawia się głużenie. Maluch wydaje przypadkowo przeróżne dźwięki, doskonaląc tym samym swój swój aparat mowy.
Jak się bawić z niemowlakiem?
Oczywiście najlepszy prezent dla dziecka w pierwszych 12 miesiącach to po prostu wspólny czas – spędzajcie go razem. Maluszek potrzebuje i lubi być blisko ciebie. Zwróć uwagę, by w jego otoczeniu nie było zbyt wielu bodźców. Jak bawić się z niemowlakiem? Choć to rodzic jest najlepszą interaktywną zabawką swojego dziecka (tak, tak!), mamy pomysły na to, by wesprzeć was w tych rozwijających aktywnościach. To ten czas, gdy świetnie sprawdza się:
- Bycie blisko – przytulajcie się jak najwięcej. Masaże, czuła pielęgnacja, buziaki – kontakt fizyczny jest bardzo ważny.
- Kontrastowe ilustracje. Pokazuj je maluchowi i opowiadaj o tym, co na nich widać. Do każdego z naszych kontrastowych zestawów dołączyliśmy poradnik pełen wiedzy o rozwoju i pomysłów na wykorzystanie kart i książeczek.
- Wiszące zabawki. Mobilek nad łóżeczkiem czy zabawki lub karty przyczepione do budki wózka przyciągają wzrok i uwagę malucha, z czasem zainspirują do sięgania, a nawet ruszania się w kierunku interesującego przedmiotu.
- Robienie min do dziecka – i czekanie na jego reakcje! Obserwuj malucha i jego zachowania i również odpowiadaj na jego działania.
- Obserwowanie co je rozśmiesza i oczywiście powtarzanie tego.
- Przesuwanie swojej twarzy, a potem zabawki w polu widzenia dziecka.
- Wspólne spacery.
Maluch skończy pół roku? Czas na KROK 2 >>!
